Alles over de bijwerkingen en werking van benzodiazepinen

Wat zijn benzodiazepinen? Benzo’s zijn medicijnen die vooral worden gebruikt bij angst, spanning, slapeloosheid of epilepsie. In de praktijk worden ze vaak voorgeschreven om tijdelijk rust in het hoofd of lichaam te brengen. Maar wat doen ze precies? En wat zijn de risico’s van langdurig gebruik? In deze blog ontdek je op een eenvoudige en duidelijke manier alles over de werking van benzodiazepinen, mogelijke bijwerkingen, de verschillende soorten benzo’s én wat gebruikers er zelf over zeggen over.

Werking en effect van benzodiazepinen

Benzodiazepinen (vereenvoudigd naar ‘benzo’s’) beïnvloeden de werking van een stofje in je hersenen: GABA (gamma-aminoboterzuur). GABA werkt als een soort ‘rem’ op je zenuwstelsel. Wanneer je gespannen bent of moeilijk kunt slapen, is die rem minder actief. Benzodiazepinen versterken dit effect van GABA, waardoor je je rustiger voelt of makkelijker in slaap valt.

De effecten van benzodiazepinen treden meestal snel op: vaak binnen een uur voel je al het kalmerende effect. Daarom worden deze middelen vaak kortdurend ingezet bij bijvoorbeeld acute slapeloosheid of hevige angstklachten.

Veelvoorkomende effecten van benzodiazepinen:

• Minder spanning of angst;
• Betere slaap;
• Spieren ontspannen;
• Minder paniekgevoelens.

Klinkt positief, toch? Maar het effect komt met een keerzijde. Zeker bij langdurig gebruik kunnen deze middelen ook nadelen met zich mee brengen. Daarover lees je hieronder meer.

Risico’s en bijwerkingen van benzodiazepinen

Net als bij veel andere medicijnen, kun je ook bij benzodiazepinen te maken krijgen met bijwerkingen. Soms merk je die bijwerkingen al na korte tijd. De bijwerkingen van benzodiazepinen verschillen per persoon en soort, maar komen vaker voor dan veel mensen denken.

Mogelijke bijwerkingen en risico’s van benzodiazepinen zijn:

• Slaperigheid overdag;
• Verminderde concentratie of geheugenproblemen;
• Duizeligheid;
• Spierzwakte;
• Verminderde coördinatie (vooral gevaarlijk in het verkeer);
• Sufheid of verwardheid, zeker bij ouderen;
• Afvlakking van emoties.

Bij langdurig gebruik kunnen gewenning en afhankelijkheid ontstaan. Je lichaam raakt gewend aan de dosis en je hebt steeds meer nodig om hetzelfde effect te bereiken. Je bouwt een zogenaamde tolerantie op voor deze middelen. Daarnaast kan stoppen met benzodiazepinen lastig zijn vanwege ontwenningsverschijnselen, zoals trillen, zweten of onrust.

Het is daarom van groot belang om samen met je arts goed af te spreken hoe lang je ze gebruikt en in welke dosering. Gebruik benzodiazepinen bij voorkeur niet langer dan een paar weken achter elkaar.

Verschillende soorten benzodiazepinen

Er bestaan veel verschillende benzodiazepinen, elk met een eigen werking, werkingsduur en toepassing. Over het algemeen maken we onderscheid tussen kortwerkende, middellang werkende en langwerkende middelen. Kortwerkende benzo’s worden meestal voorgeschreven bij slaapproblemen, terwijl langwerkende varianten vaker worden ingezet bij angststoornissen, epilepsie of spanningsklachten. Benzo’s als oxazepam en diazepam worden in de volksmond ook wel ‘pammetjes’ genoemd, verwijzend naar de eindklank van veel stofnamen.

Sommige benzodiazepinen zijn verkrijgbaar in tabletvorm, maar er bestaan ook varianten als druppels of injecties. Deze laatste worden vaak gebruikt in ziekenhuizen en psychiatrische instellingen om snel paniek of ernstige onrust te onderdrukken.

Overzicht van veelgebruikte benzodiazepinen in tabel

Er bestaan veel verschillende benzodiazepinen en elk type wordt voor een ander doel ingezet. Daarnaast verschillen de werking en de duur van het effect per soort. Hieronder zie je de meest voorkomende benzodiazepinen duidelijk en overzichtelijk in tabel:

Ervaringen met benzodiazepinen

Gebruikerservaringen met benzodiazepinen variëren sterk. Sommige mensen vinden verlichting van angst of slaapproblemen, terwijl anderen te maken krijgen met bijwerkingen of afhankelijkheid. Hieronder vind je enkele representatieve citaten van gebruikers die hun ervaringen hebben gedeeld op forums zoals Drugs-Forum en Reddit:

"Tijdens een periode van intense paniekaanvallen merkte ik dat het gebruik van benzodiazepinen mijn angstgevoelens aanzienlijk verminderde. Hierdoor voelde ik me veerkrachtiger en kon ik dagelijkse taken weer oppakken zonder constant achtervolgd te worden door angst." - Reddit

"Ik heb na één keer gebruiken wel eens een week last gehad van heftige bijwerkingen, waaronder dat ik totaal nul herinnering had aan 2 volle dagen. Voor mij een goede herinnering dat benzo's de nadelen echt niet waard zijn, zeker niet als je het gebruikt in recreatieve doseringen." - Drugs-Forum

Deze ervaringen benadrukken het nut, maar ook het belang van voorzichtig en onder medisch toezicht gebruiken van benzodiazepinen. Als je overweegt te starten of te stoppen met deze medicatie, raadpleeg dan altijd een arts of specialist.

Controversie rondom werking en bijwerkingen van benzodiazepinen

De combinatie van de werking en bijwerkingen van benzodiazepinen maakt dat artsen steeds kritischer zijn geworden op het voorschrijven. Je ziet daarom dat huisartsen tegenwoordig vaker kiezen voor kortdurend gebruik of alternatieven, zoals ontspanningsoefeningen, gesprekken of andere medicatie.

Ben je zelf begonnen met benzodiazepinen of overweeg je ze te gebruiken? Bespreek je twijfels, wensen en doelen altijd met een arts. Het helpt om van tevoren goed geïnformeerd te zijn over de mogelijke bijwerkingen die benzodiazepinen met zich mee kunnen nemen en het verloop van de behandeling. Combineer nooit met alcohol of andere middelen, dit kan levensbedreigend zijn.

Let op: deze blog is bedoeld ter informatie. Gebruik of stop nooit met medicatie zonder overleg met je arts of behandelaar.

Wil je meer weten over de werking van benzo’s of veilig experimenteren binnen gecontroleerde kaders? Bekijk dan ons aanbod van benzodiazepinen en lees altijd goed de productinformatie. Gebruik verstandig.